ЛУШПИНИ — ЕТИМОЛОГІЯ

лу́спа́ «луска (риби, змії); шкаралупа; шкірка, лушпиння»

псл. luspa ‹ *lousp-a, похідне від кореня іє. *leu- «відокремлювати, відділяти, відривати», до якого зводяться й псл. lupiti «лупити», luska «луска»;
зіставлялося з лит. lùspatas, lùpatas «ганчірка» (Būga RR I 460);
розглядається також як результат контамінації luska i lupina (Zubatý St. a čl. l 2, 108; Otrębski ŻW 298);
р. [лушпи́на] «лушпина», бр. лушпа́йка, лушпі́на, др. луспа «луска, лушпина», п. ст. łuspina «лушпина», болг. лю́спа «луска; лушпина, шкірка; залишок мила; (перен.) яйце», [лу́спа] «луска; шкірка на зерні пшениці; яйце», [люшпу́н] «зелена лушпина горіха», м. [луспа] «кора, луска; шкаралупа», [луспина] «лушпина, шкаралупа», лушпа «лушпина, шкаралупа; луска», схв. љy̏спа «луска; тонкий шар», [лушпиња (љушпина)] «лушпина», стсл. лоуспа «вусик, остюк колоса рослини; луска»;
Фонетичні та словотвірні варіанти

лошупа́йка «тс.»
луспа «риб’яча луска»
луспи́на «лушпина, шкірка, луска; шкаралупа»
лушпа́ «тс.»
лушпа́йка
лушпа́к «лушпайка»
лушпани́на
лушпели́на «лушпина»
лушпи́на
лушпи́ння
лушупа́йка «лушпайка»
Етимологічні відповідники

Слово Мова
лушпа́йка білоруська
лушпі́на білоруська
лю́спа «луска; лушпина, шкірка; залишок мила; (перен.) яйце» болгарська
лу́спа «луска; шкірка на зерні пшениці; яйце» болгарська
люшпу́н «зелена лушпина горіха» болгарська
луспа «луска, лушпина» давньоруська
*leu- «відокремлювати, відділяти, відривати» індоєвропейська
*lousp-a індоєвропейська
lùspatas литовська
lùpatas «ганчірка» литовська
луспа «кора, луска; шкаралупа» македонська
луспина «лушпина, шкаралупа» македонська
лушпа «лушпина, шкаралупа; луска» македонська
łuspina «лушпина» (ст.) польська
luspa праслов’янська
lupiti «лупити» праслов’янська
luska «луска» праслов’янська
luska праслов’янська
lupina праслов’янська
лушпи́на «лушпина» російська
љy̏спа «луска; тонкий шар» сербохорватська
лушпиња «лушпина» (љушпина)] сербохорватська
љушпина сербохорватська
лоуспа «вусик, остюк колоса рослини; луска» старослов’янська

шолупа́ «лушпиння з насіння соняшника»

не зовсім ясне;
найімовірніше виникло внаслідок метатези в лушпа́, лушпи́на, лушпа́йка;
пояснювалося також як утворення з арготичним префіксом še- від lupiti (Фасмер IV 425), як результат контамінації *скор(о)лупа, (р. скорлупа́) з шелуха (р. шелуха́) (Мжельская Вестник ЛГУ 14/3, 90);
зіставлення з гр. ϰέλῡφος «шкаралупа, стручок», свн. schelfe «тс.» (Petersson AfSlPh 35, 374; Torp 461) малоймовірні;
р. [шелупа́, шелупи́на] «шкаралупа, лушпиння», бр. [шалу́пка] «тс.»;
Фонетичні та словотвірні варіанти

шoлупи́на «тс.»
шалупа́йка «лушпайка»
шолупа́йка «тс.; шкаралупа, шкаралуща»
Етимологічні відповідники

Слово Мова
шалу́пка «тс.» білоруська
ϰέλῡφος «шкаралупа, стручок» грецька
še- (преф.) праслов’янська
lupiti праслов’янська
скорлупа́ російська
шелуха́ російська
шелупа́ російська
шелупи́на «шкаралупа, лушпиння» російська
schelfe «тс.» середньоверхньнімецька
лушпа́ українська
лушпи́на українська
лушпа́йка українська
*скор(о)лупа українська
шелуха (р. шелуха́)(Мжельская Вестник ЛГУ 14/3, 90) українська
Етимологічний словник української мови Інституту мовознавства ім. О.О. Потебні НАН України